web analytics

Monotropisme

Volgens deze theorie hebben autistische mensen een “monotrope” aandachtsstijl, wat betekent dat hun aandacht sterk gefocust is op een beperkt aantal interesses tegelijk. Dit staat in contrast met de “polytrope” aandachtsstijl van neurotypische mensen, die gemakkelijker kunnen schakelen tussen verschillende informatiebronnen. Monotropisme kan verklaren waarom autistische mensen diep kunnen opgaan in interesses, maar ook waarom ze moeite kunnen hebben met onverwachte veranderingen en sociale interacties.

Deze theorie is ontwikkeld door Dinah Murray, Wenn Lawson en Mike Lesser en biedt een alternatieve kijk op autisme, waarbij de focus ligt op aandacht en cognitieve processen.

Wat is monotropisme?

De theorie stelt dat mensen een aandachtsstijl hebben die ergens tussen twee uitersten ligt:

  • Monotrope aandachtsstijl: Aandacht is intens gericht op een klein aantal interesses of activiteiten.
  • Polytrope aandachtsstijl: Aandacht is verspreid over meerdere dingen tegelijk en flexibel te verplaatsen.

Autistische mensen zouden overwegend monotrope denkers zijn, terwijl neurotypische mensen eerder polytrope denkers zijn.

Hoe werkt dit in de praktijk?

  • Diepe focus: Autistische mensen kunnen extreem gefocust zijn op één onderwerp of activiteit en er volledig in opgaan. Dit verklaart waarom speciale interesses zo intens kunnen zijn.
  • Moeite met schakelen: Omdat de aandacht zo diep in één onderwerp zit, kan het moeilijk zijn om van de ene taak naar de andere te switchen (executieve functies).
  • Prikkelverwerking: Omdat er slechts een beperkt aantal “kanalen” openstaan voor informatie, kan het lastig zijn om onverwachte prikkels te verwerken, wat kan leiden tot overprikkeling.
  • Sociale interactie: Gesprekken vereisen vaak snelle aandachtsschommelingen tussen verschillende onderwerpen en sociale signalen. Dit kan moeilijk zijn voor iemand met een monotrope aandachtsstijl.

Waarom is deze theorie belangrijk?

  • Het biedt een niet-deficit-gebaseerde verklaring voor autistisch gedrag: in plaats van een “tekort” aan sociale vaardigheden of flexibiliteit, wordt autisme gezien als een andere manier van denken.
  • Het helpt verklaren waarom autistische mensen zo intens kunnen opgaan in hun interesses, en waarom het moeilijk kan zijn om de aandacht ergens anders op te richten.
  • Het kan helpen bij het ontwikkelen van passende ondersteuning, zoals voorspelbare structuren en de ruimte om in een eigen tempo te schakelen.

Monotropisme en Maskeren

Veel autistische mensen voelen zich gedwongen om een polytrope manier van denken na te bootsen om te voldoen aan sociale verwachtingen, wat kan leiden tot maskeren en burn-out. Dit kost enorm veel energie, omdat het brein niet op die manier functioneert.

Links

Ik kan niet echt goede Nederlandstalige informatie vinden over Monotropisme. Is deze theorie nog niet echt bekend in Nederland, ondanks dat deze al 20 jaar oud is? Weet je iets betrouwbaars, laat het weten via de Contactpagina.